1977’de Dış Ticaret Birliği (Foreign Trade Association - FTA) olarak Brüksel’de kurulan BSCI, özel bir dernek ya da birlik olarak tanımlanabilir. Aslında 2003 yılına kadar Dış Ticaret Birliği (FTA) adı ile bilinen bu birlik, 2003’te FTA tarafından kurulmuş ve BSCI adını almış olarak da kabul edilmektedir. Yani bir nevi, 1977 yılında kurulan Dış Ticaret Birliği içinden çıkan özel bir birliktir. BSCI kısaltmasının açılımı; Business Social Compliance Initiative yani, İş Sosyal (Toplumsal) Uyumluluk Girişimi olarak açıklanmaktadır. Günümüzde bu birlik Amfori BSCI adıyla daha çok tanınmaktadır.

BSCI’nin kurulma maksadı; şirketlere küresel tedarik zincirlerinde sosyal uyumu iyileştirmek için pratik ve verimli bir sistem sunmak olarak belirtilebilir. Bu amaçla yola çıkan BSCI’nin başarısı, 2011 yılında yeni bir yönetim yapısı benimsemesine ve sürdürülebilirliği temel işlerine bütünleştirmelerine (entegre etmelerine) yol açmıştır. 2007 yılında BSCI’nın Avrupa dışındaki ilk ofisi Hong Kong’ta açılmıştır. 2014 yılında ise, tedarik zincirlerinde çevresel performansı iyileştirmeye kendini adamış şirketleri desteklemek için şimdiki adı Amfori BEPI olan Çevresel İş Performans Girişimi (Business Environmental Performance Initiative - BEPI) geliştirilmiş ve bu kapsamda çalışmalar başlamıştır.

BSCI’nin belirlediği standartlara da BSCI Standartları adı verilir. BSCI, Uluslararası İşçi (Emek, Çalışma) Organizasyonu’nun (International Labour Organization – ILO) iş ve işçi güvenliği standartlarını temel alır ve tedarik zincirinin sosyal performanslarının sürekli olarak iyileşmesini teşvik eder. Hedef, SA 8000 Standardı ya da Sosyal Sorumluluk Standardı gibi standartlarca belgelendirilmiş olmak ve böylece sürdürülebilir çalışma koşullarını dünya genelinde desteklemektir.

Amfori BSCI kriterlerinin ana maddeleri;

•    Yasalara uygunluk (Türkiye’de şu an 6331 Sayılı İSG Kanunu yürürlülükte. Buna uyulması gerek.),
•    Çalışma saatlerinin yürürlükte olan iş kanununa uygun olması,
•    Tazminatlar, yani çıkarılacak işçinin ihbar tazminatı, kıdem tazminatı hesaplamalarının yasada belirtildiği gibi olması,
•    Çocukların çalıştırılmasının önlenmesi (16 yaşından küçük işçiler çocuk işçi statüsündedir. Kanunen çocuk işçi çalıştırılması yasaktır.),
•    Zorla çalıştırmanın önlenmesi ve cezai tedbirler,
•    Örgütlenme özgürlüğü ve toplu görüşme hakkı (İşçilerin sendika üyeliği ve sendika ile ilgili faaliyetlere katılma hakkı vardır.),
•    Her tür ayrımcılığın önlenmesi,
•    İş yeri sağlığı ve emniyeti, işyerinin güvenli bir ortam haline getirilmiş olması, olarak ifade edilebilir.

BSCI Belgesi Nedir?

BSCI Belgesi, Amfori BSCI tarafından belirlenen standartlara uygun olunduğunu ve gerekli denetlemelerden başarıyla geçildiğini gösteren bir belgedir. BSCI ile benzer amaca yönelik çalışma yapan başka bir organizasyon da SEDEX’tir. SEDEX; küresel tedarik zincirlerinde çalışma şartlarını iyileştirmek için çalışan, dünyanın önde gelen ahlaki (etik) ticaret hizmeti sağlayıcılarından biridir. SEDEX, kar amacı gütmeyen bir teşkilattır. (SEDEX ifadesinin açılımı ile ilgili SEDEX’in resmi internet sitesinde bir açıklamaya rastlanmamıştır. Bu ifade bir kısaltmadan ziyade bir marka adı olarak kabul edilebilir.)

BSCI Belgelendirme

BSCI Belgelendirme; BSCI belgesi almak için gerekli testlere veya denetimlere girecek firmalara yapılan belgelendirme hizmetidir. Daha açık bir ifadeyle; BSCI Belgesi almaya yönelik faaliyetlere BSCI Belgelendirme faaliyetleri denir. Bu belgelendirmeye yönelik işlemler ülkemizde özel firmalar tarafından yapılabilmektedir. Ayrıca belgelendirme ile ilgili testlere girilmeden önce eğer firmalar konu hakkında bilgilendirilmek ve yardım almak isterlerse, danışmanlık hizmeti alabilirler.

Ülkemizde BSCI belgesi ile ilgili danışmanlık hizmeti veren özel firmalar da bulunmaktadır. Bu danışmanlık hizmetinde amaç; BSCI standartları ile alakalı denetime girecek firmalarda veya bu standartları kurumlarında uygulamak isteyen firmalarda gerekli denetim ve kontroller öncesi hazırlıkların yapılması ve yönetici ile çalışanların bilinçlendirilmesidir. Bu danışmanlık hizmeti çerçevesinde;

•    Gerekli dokümantasyonun oluşturulması,
•    Çalışma saatleri ile ilgili uygulamaların değerlendirilmesi,
•    Yasal gerekliliklere uygun ödeme şeklinin oluşturulması,
•    Çocuk işçi ve genç işçilerle ilgili uygulamaların değerlendirilmesi,
•    Uygun sıcaklık, havalandırma, gürültü, aydınlatma, hijyen koşulları, yeterli hareket alanı gibi çalışma koşullarının değerlendirilmesi,
•    Sağlık ve sosyal alanlarla ilgili standartların değerlendirilmesi,
•    Sağlık ve sosyal alanlarla ilgili gerekliliklerin oluşturulması,
•    İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksikliklerin tespit edilmesi ve risklerin değerlendirilmesi,
•    Çevre yasalarına uyumluluğun değerlendirilmesi,
•    Ayrımcılık, taciz ve istismar konularında bilinçlendirme,
gibi hizmetler verilmektedir.

BSCI belgesi almak için;

•    BSCI tedarik zincirinde var olan bir kuruluştan talep alınabilmeli,
•    Talep alındıktan sonra talep kabul edilirse denetim planı oluşturulmalı ve BSCI standartlarına göre denetim yapılmalı,
•    Yapılan denetim sonucunda uygunsuzluk varsa giderilmesi için tanınan sürede uygunsuzluklar giderilmelidir.
Uygunsuzluk yoksa ilgili kuruluş BSCI veri tabanına dahil edilir. Kuruluş BSCI veri tabanına dahil olmak istediği süre içerisinde yıllık olarak gözetim ve denetime tabi tutulur.

BSCI Belgesi Alma İle İlgili Denetim Süreci

BSCI ile ilgili denetimi yapacak olan BSCI Belgelendirme Denetçisi, denetim yapacağı sektörde deneyimli olan kişidir. Yani, gıda sektöründe denetim yapılacaksa, denetimi yapacak kişi gıda sektöründe deneyimli bir gıda  mühendisi olabilir. Denetimi yapacak kişi mutlaka SA 8000 Sosyal Uygunluk Denetimi Denetçi Eğitimi ve Sertifikasını almış olmalıdır. BSCI denetiminin dayanağı genel olarak; iş kanunu, iş güvenliği kanunu ve ILO yasalarıdır. Bu kanun ve yasaların maddeleri BSCI denetim kriterlerinde görülebilir. Denetime girecek işletme hangi sektörde olursa olsun bu kanun ve yönetmeliklere uygun bir şekilde faaliyet göstermelidir.

SEDEX; küresel tedarik zincirlerinde çalışma koşullarını iyileştirmek için çalışan, dünyanın önde gelen ahlaki (etik) ticaret hizmeti sağlayıcılarındandır. Kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. (SEDEX ifadesinin açılımı ile ilgili SEDEX’in resmi sitesinde bir açıklama bulunmamaktadır. Bu ifade bir marka olarak kabul edilebilir.)

SEDEX, şirketlerin sorumlu ve sürdürülebilir iş uygulamalarını geliştirmelerine ve sorumlu bir şekilde kaynak sağlamalarına yardımcı olacak kolaylıkla uygulanabilen (pratik, kullanışlı) araçlar, hizmetler ve bir topluluk ağı sağlamaktadır. SEDEX ile birlikte çalışmak ya da SEDEX’e üye olmak, şirketlerin sosyal ve çevresel performanslarını daha iyi yönetmek ve tedarik zincirinde çalışan insanları korumak için birlikte çalışmalarını sağlar. SEDEX’in gıda, tarım,  giyim ve konfeksiyon, ambalaj ve kimyasallar dahil olmak üzere 35 sektörde 180 ülkede 60.000’den fazla üyesi bulunmaktadır. Londra, Gurugram, Santiago de Chile, Şangay, Sidney ve Tokyo’da ofisleri bulunan bir organizasyondur.

SEDEX, sorumlu tedarik alanında faaliyet gösterme konusunda 15 yılı aşkın uzmanlığa sahiptir. Birleşmiş Milletler (BM) ve Etik Ticaret Girişimi (Ethical Trde Initiative - ETI) gibi dünyanın en tanınmış markalarından ve standart belirleme kuruluşlarından bazılarıyla çalışır.

Üyeler, SEDEX’in ürünlerini ve hizmetlerini kullanarak, çok katmanlı, sorumlu kaynak bulma verilerini basit ve etkili (verimli) bir şekilde yönetebilirler. Ortak bilgileri paylaşarak işbirliği yaparken standart biçimlerden ve raporlardan yararlanabilir, zaman ve emek tasarrufu sağlayabilirler. SEDEX’in internet sitesinde belirtildiğine göre; SEDEX üyelerine aittir. Bu yüzden üyelerinin ihtiyaç duyduğu sorumlu kaynak verileri, teknoloji çözümleri (gereklilikleri), ürünler ve hizmetler sunmaya tamamen odaklanmıştır. SEDEX’in ölçek ve uzmanlığı farklı endüstri standartları ve metodolojileri arasında yakınsama sağlamak için üyeleri ve paydaşları bir araya getirmeye yardımcı olmaktadır.

SEDEX ile ilgili diğer bir tanım ise SMETA Denetimi (SMETA Audit)’dir. SMETA; Sedex Üyeleri Etik Ticaret Denetimi anlamına gelen bir kısaltmadır. SMETA, uygulamaya yönelik en iyi etik denetim tekniklerinin bir derlemesini sağlayan bir denetim metodolojisidir. Denetçilerin; Sedex’in 4 ana sütunu olan İş, Sağlık ve Güvenlik, Çevre ve İş Ahlakı kavramlarının çatısını oluşturan sorumlu iş uygulamalarının tüm yönlerini kapsayan yüksek kaliteli denetimler yapmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.

SEDEX Belgesi Nedir?

SEDEX Belgesi, bir firmanın SEDEX’e üye olduğunu ve üyelik kapsamında üzerine düşenleri yaptığını gösteren bir belge olarak açıklanabilir. SEDEX Belgesi sahibi olan firmalar; işçi hakları, sağlığı ve güvenliği ile çevre ve iş etiği konularında kurumsal gelişim gösterebilirler. Bu belge sayesinde üye firmalar birbirlerinin gelişimine katkıda bulunacak ortak çalışmalara imza atmaktadırlar. Üye firmalar; farklı tür veri, standart ve sertifikasyonları, önemli kararlar alırken ve gelişimin sürekliliğini sağlarken değerlendirmektedir.

Günümüzde şirketlerin karşılaştığı en büyük risklerden biri; çok bağlantılı karmaşık tedarik zincirleri ile iş yapıyor olmaktır. Şirketlerin tedarik zincirlerini denetlemesi zor ve masraflı bir iştir. Tedarik zincirini haritalandırmak ve her tedarikçide bulunma ihtimali olan ve işi etkileyen potansiyel riskleri bilmek güçtür. İşte bu noktada SEDEX araçları ve servisleri kullanılarak şirketler karar alma sürecinden haberdar edilebilir. SEDEX Belgesi danışmanlık hizmetleri sayesinde şirketler SEDEX kriterlerine uygun kurumsal bir yapı oluşturabilmektedir.

Ülkemizde SEDEX Belgesi yetkili özel kuruluşlar tarafından verilebilmektedir. Sedex belgelendirme (sertifikasyon) süreçlerinde dünya çapında binlerce denetçi kuruluş ortaklaşa çalışmalar yürütmektedir. SEDEX Belgesi vermekle yetkili kuruluşlar, SEDEX standartlarına uygunluk için şirketleri detaylı şekilde incelemektedir. Bu belgelendirme sürecinde, Sedex danışmanlık hizmetleri, şirketlerin belge ve standardizasyon süreçlerinde, gerekli geliştirmeleri hayata geçirmelerine yardımcı olmaktadır.

SEDEX Belgesi almak amacıyla yapılacak denetimler, SMETA (Sedex Üyeleri Etik Ticaret Denetimi) adı verilen etik ticaret denetim kriterleri baz alınarak gerçekleştirilmektedir. Sedex Belgesi danışmanlığında verilen bilgiler, eğitimler ve yapılan toplantıların odak noktası da SMETA şartları olacaktır. SEDEX Belgesi almak isteyen bir şirket, yetkili kuruluşa başvurmalı ve gerekli denetimleri başarıyla tamamlamalıdır.

SEDEX Belgesi alabilmek için SMETA kriterlerine uygun şekilde, 3 ana adımdan oluşan bir denetim süreci başarıyla tamamlanmalıdır. Bu denetim sürecinin adımları;

•    Öz Değerlendirme Formu Doldurulması,
•    Denetim Alanı Oluşturulması,
Raporlama, maddeleriyle açıklanabilir.

SEDEX Belgesi Alma İle İlgili Denetim Süreci

SEDEX Belgesi almak için ister tedarikçi, ister satın alan taraf olsun, şirketlerin uyması gereken belli başlı kriterler vardır. Bu kriterlerin ya da ölçütlerin genel adı yukarıda bahsedilen SMETA’dır.

SMETA, dünya üzerinde en yaygın kullanıma sahip olan etik denetim formatlarından biridir. Çünkü SMETA, kurumsal sosyal sorumluluk alanında en iyi uygulamaları bir araya getirmiş bir yapıya sahiptir. SMETA konsepti (kavram, anlayış); Etik Ticaret Girişimi Temel Kodu (Ethical Trde Initiative – ETI Base Code) adı verilen evrensel kriterleri baz almaktadır. SMETA kapsamında gerçekleştirilen denetimlerde odak noktası; çalışma şartları, iş güvenliği, etik iş uygulamaları ve çevresel (ekolojik) standartlardır.

SEDEX Belgesi için temeli oluşturan SMETA, amacına uygun olarak, kendi içinde de sürekli bir gelişim içindedir. Bu sayede, günümüzün getirdiği problemlere ve ortaya çıkan gelişmelere göre güncellenmektedir. SMETA’nın en güncel versiyonu SMETA 6.1’dir. Güncellemelerde temel prensipler korunmaktadır. İnsan hakları ve geçici çalışma gibi konularda bazı güncellemeler yer almaktadır

SEDEX denetimi nasıl yapılır ?

Sedex denetimleri SMETA metodolojisi ile 3. Taraf onaylı denetim firmaları tarafından yapılır. Genelde 3 haftalık yarı haberli denetim şeklinde yapılır. Sedex Hazırlık Süreci yaklaşık 3-6 haftadır, bu süreç firmanın performansına göre değişebilir. Yapılan denetimden geçen üretici firma İngiltere´deki üye firmalar tarafından kabul edilir. Firmalar Sedex´e ortak veri tabanını kullanmak, çalışma gruplarında ve kararlarda rol almak, ve diğer Sedex üyeleriyle iletişime geçmek amacıyla katılırlar. 

SEDEX Denetimlerine hazırlık sürecinde siz değerli müşterilerimize SEDEX ön denetimleri danışmanlık hizmetimizle hertürlü yardıma hazırız.

Inditex, üretici firmaların bazı markalara üretim yapabilmesi için geçmesi gereken testler ve sağlaması gereken standartlar ile ilgili çalışma yapan bir kuruluştur. Hâlihazırda Inditex’in bünyesinde ya da Inditex’e bir nevi üye olan 8 marka vardır. Bunlar; Zara, Pull & Bear, Massimo Dutti, Bershka, Stradivarius, Oysho, Zara Home ve Uterqüe gibi büyük markalardır. Bu kadar çok büyük markanın bir arada bulunduğu bir grup olan Inditex, dünyanın en büyük moda perakendecilerinden birisi olarak ifade edilebilir.
Bu 8 marka dünyanın birçok yerinde satış yapan büyük markalardandır. Örnek olarak; Pull & Bear markası, İspanya merkezli giyim ve moda aksesuarları markasıdır. 1986 yılında kurulmuştur. Pull & Bear, sahip olduğu mağazaların yanı sıra Eylül 2011 itibariyle internet üzerinden satış yapmaya başlamıştır. 2014 yılı itibarıyla dünya genelinde 55’ten fazla ülkede 500’ün üzerinde mağazası bulunmaktadır.
Dünyadaki birçok moda perakendecilerinden biri olan Inditex, çevrimiçi platformu veya 96 pazardaki 7000’in üzerinde mağazası ile 202 pazarda satış yapmaktadır. Bu 8 markadan birine üretim yapabilmek için, öncelikle Inditex denetim ekibi ya da üçüncü taraf denetim firmaları tarafından yapılan Inditex Sosyal Uygunluk Ön Denetimi’ne girilmeli ve denetimler başarıyla tamamlanmalıdır.
Denetim öncesinde firmalar çok iyi hazırlanmalı ve eksiklerini gidermelidir. Aksi takdirde 6 ay söz konusu 8 markaya üretim yapamaz ve 6 ay boyunca bir daha ki denetim için beklemek zorunda kalır. Yani bu 6 aylık süre geçmeden bir daha denetime giremez ama bu süre zarfında hazırlık yapabilir ve eksiklerini giderebilir. Ancak denetimlere vaktinde ve gerektiği gibi hazırlanırsa, sonuçta da denetimleri başarıyla geçerse, bu 6 aylık kaybı yaşamadan üretime başlayabilir. Bu kapsamda firmalar, denetim öncesinde gerekli hazırlıkları daha kolay yapabilmek için özel firmalardan bu konu hakkında danışmanlık hizmeti yani yardım ve öneri alabilirler.

Inditex Belgesi Nedir?

Inditex Belgesi veya Zara Inditex Belgesi olarak anılan belge; Inditex denetimlerini başarıyla tamamlayan firmanın sahip olduğu belge ya da belgelerdir. Bu belge veya belgeler, denetim sonuçlarını gösteren evraklar ya da denetim firmasının verdiği evraklardan oluşabilir.
Inditex Denetimleri ve standartları ile benzer amaca hizmet eden başka standartlar, denetimler ve bu işi yapan teşkilatlar da vardır. Örnek olarak BSCI Birliği, Fama Denetimleri ve SEDEX Teşkilatı gösterilebilir. SEDEX ve BSCI; küresel tedarik zincirlerinde çalışma koşullarını iyileştirmek gibi benzer amaçlarla faaliyet gösteren müesseselerdir. Disney Fama ya da sadece Fama ise; Disney tarafından yürütülen bir sertifikasyon veya belgelendirme faaliyeti ve bu kapsamda yürütülen denetimler olarak da açıklanabilir.

Inditex Belgelendirme

Inditex Belgelendirme; Inditex denetimi ya da Zara Inditex Denetimi olarak adlandırılan denetimler ile alakalı olarak elde edilen belgeler ve bu belgeler ile ilgili faaliyetlerdir. Bu belgelendirme işlemi doğrudan Inditex’in görevlendirdiği kişiler tarafından ya da üçüncü taraf firmalar veya kişiler tarafından yapılabilir. Ayrıca bu belgelendirme ve denetim işlemleri ile alakalı danışmanlık hizmeti de verilmektedir.
Bu belgelendirme ile alakalı olan danışmanlık hizmetinde amaç; Inditex denetimine girecek firmalara gerekli eğitim veya bilgilendirme hizmetini vermek, gerekli dokümantasyon yardımı yapmak ve personel ile çalışanları bu konu hakkında bilgilendirmek olarak açıklanabilir. Inditex denetimlerine yönelik danışmanlık hizmeti kapsamında;

•    “Tedarikçi Denetim Soru” listesi oluşturularak hem personelin hem yöneticilerin denetimler kapsamında gelebilecek sorulara hazırlanması,
•    Gerekli dokümantasyonun oluşturulması,
•    Denetimlere yönelik hazırlıklar,
gibi hizmetler verilebilir.

Inditex belgesi almak isteyen firma hangi sektörde olursa olsun, bu belgeyi almaya başvurmadan önce bir danışmanlık firmasından yararlanırsa, faydasını görecektir. Inditex denetimlerini başarıyla tamamlayan ve gerekli onayı alan firmalar bu 8 markaya üretim yapabilir. Bu denetimlerden geçemeyen firmalar 6 ay boyunca tekrar denetime giremeyeceğinden ilk denetimden başarıyla geçmek çok önemlidir. Eğer bir firma denetimlerden geçemezse 6 ay sonra tekrar denetime girene kadar bu 8 markaya üretim yapamaz. Bu 8 markanın çoğunun dünya çapında büyük markalar olduğu göz önünde bulundurulursa, gerçekten firmalar için bu 8 markaya üretim yapamamanın ne kadar büyük bir kayıp olduğu anlaşılabilir.
Inditex denetimlerine katılacak firmalar;
•    Personel kayıtları (işe devam kayıtları, maaş bordroları, aylık hesap pusulaları gibi),
•    İş sağlığı ve güvenliği kayıtları (bina yerleşim planları, tahliye planı, işyeri açma ve çalışma ruhsatı, itfaiye raporu, yapı ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesi, yangın söndürme tüpü ve yangın dolaplarının sayısı gibi),
•    Çevre ile ilgili kayıtlar (işyerine ait çevre izin belgesi, ÇED kapsam dışı raporu, çevre koruma belgeleri, atık beyanları gibi),
•    Diğer kayıtlar (iş alım ve çıkış prosedürü, geçmiş denetim kayıtları, iç ve dış fason tedarikçi firma listeleri gibi),
kayıtlarına dikkat etmeli ve bu kayıtları özenli bir şekilde tutmalıdır.

Inditex Belgesi Alma İle İlgili Denetim Süreci

Inditex grubunda bulunan 8 markaya ya da bu markalardan birine ürün üretebilmek için Inditex denetimlerini başarıyla tamamlamak gereklidir. Bu denetimler sosyal uygunluk denetimleri olarak da adlandırılabilir. Bu denetimlerde istenen kriterlerin bazıları;
•    İşletmede hiçbir koşulda 16 yaşından küçük olan kişi veya kişiler çalıştırılmamalı,
•    Oturma ve çalışma izni olmayan yabancı uyruklu personel çalıştırılmamalı,
•    İşletmede çalışan personelin hiçbirine asgari ücret altı ödeme yapılmamalı,
•    Ödeme ve/veya puantaj kayıtları olmak üzere hiçbir koşulda şeffaflığa aykırı bir durum olmamalı,
•    İşletmede hiçbir koşulda SGK ve/veya vergi borcu olmamalı,
•    İşletme, hiçbir Inditex ürününü hiçbir proses için (iplik temizleme dâhil) Inditex onayı olmayan bir işletmeye çıkmamalı, maddeleriyle açıklanabilir.