Danışmanlık
SEDEX/SMETA | SOSYAL ETİK DENETİMİ
SEDEX; küresel tedarik zincirlerinde çalışma koşullarını iyileştirmek için çalışan, dünyanın önde gelen ahlaki (etik) ticaret hizmeti sağlayıcılarındandır. Kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. (SEDEX ifadesinin açılımı ile ilgili SEDEX’in resmi sitesinde bir açıklama bulunmamaktadır. Bu ifade bir marka olarak kabul edilebilir.)
SEDEX, şirketlerin sorumlu ve sürdürülebilir iş uygulamalarını geliştirmelerine ve sorumlu bir şekilde kaynak sağlamalarına yardımcı olacak kolaylıkla uygulanabilen (pratik, kullanışlı) araçlar, hizmetler ve bir topluluk ağı sağlamaktadır. SEDEX ile birlikte çalışmak ya da SEDEX’e üye olmak, şirketlerin sosyal ve çevresel performanslarını daha iyi yönetmek ve tedarik zincirinde çalışan insanları korumak için birlikte çalışmalarını sağlar. SEDEX’in gıda, tarım, giyim ve konfeksiyon, ambalaj ve kimyasallar dahil olmak üzere 35 sektörde 180 ülkede 60.000’den fazla üyesi bulunmaktadır. Londra, Gurugram, Santiago de Chile, Şangay, Sidney ve Tokyo’da ofisleri bulunan bir organizasyondur.
SEDEX, sorumlu tedarik alanında faaliyet gösterme konusunda 15 yılı aşkın uzmanlığa sahiptir. Birleşmiş Milletler (BM) ve Etik Ticaret Girişimi (Ethical Trde Initiative - ETI) gibi dünyanın en tanınmış markalarından ve standart belirleme kuruluşlarından bazılarıyla çalışır.
Üyeler, SEDEX’in ürünlerini ve hizmetlerini kullanarak, çok katmanlı, sorumlu kaynak bulma verilerini basit ve etkili (verimli) bir şekilde yönetebilirler. Ortak bilgileri paylaşarak işbirliği yaparken standart biçimlerden ve raporlardan yararlanabilir, zaman ve emek tasarrufu sağlayabilirler. SEDEX’in internet sitesinde belirtildiğine göre; SEDEX üyelerine aittir. Bu yüzden üyelerinin ihtiyaç duyduğu sorumlu kaynak verileri, teknoloji çözümleri (gereklilikleri), ürünler ve hizmetler sunmaya tamamen odaklanmıştır. SEDEX’in ölçek ve uzmanlığı farklı endüstri standartları ve metodolojileri arasında yakınsama sağlamak için üyeleri ve paydaşları bir araya getirmeye yardımcı olmaktadır.
SEDEX ile ilgili diğer bir tanım ise SMETA Denetimi (SMETA Audit)’dir. SMETA; Sedex Üyeleri Etik Ticaret Denetimi anlamına gelen bir kısaltmadır. SMETA, uygulamaya yönelik en iyi etik denetim tekniklerinin bir derlemesini sağlayan bir denetim metodolojisidir. Denetçilerin; Sedex’in 4 ana sütunu olan İş, Sağlık ve Güvenlik, Çevre ve İş Ahlakı kavramlarının çatısını oluşturan sorumlu iş uygulamalarının tüm yönlerini kapsayan yüksek kaliteli denetimler yapmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
SEDEX Belgesi Nedir?
SEDEX Belgesi, bir firmanın SEDEX’e üye olduğunu ve üyelik kapsamında üzerine düşenleri yaptığını gösteren bir belge olarak açıklanabilir. SEDEX Belgesi sahibi olan firmalar; işçi hakları, sağlığı ve güvenliği ile çevre ve iş etiği konularında kurumsal gelişim gösterebilirler. Bu belge sayesinde üye firmalar birbirlerinin gelişimine katkıda bulunacak ortak çalışmalara imza atmaktadırlar. Üye firmalar; farklı tür veri, standart ve sertifikasyonları, önemli kararlar alırken ve gelişimin sürekliliğini sağlarken değerlendirmektedir.
Günümüzde şirketlerin karşılaştığı en büyük risklerden biri; çok bağlantılı karmaşık tedarik zincirleri ile iş yapıyor olmaktır. Şirketlerin tedarik zincirlerini denetlemesi zor ve masraflı bir iştir. Tedarik zincirini haritalandırmak ve her tedarikçide bulunma ihtimali olan ve işi etkileyen potansiyel riskleri bilmek güçtür. İşte bu noktada SEDEX araçları ve servisleri kullanılarak şirketler karar alma sürecinden haberdar edilebilir. SEDEX Belgesi danışmanlık hizmetleri sayesinde şirketler SEDEX kriterlerine uygun kurumsal bir yapı oluşturabilmektedir.
Ülkemizde SEDEX Belgesi yetkili özel kuruluşlar tarafından verilebilmektedir. Sedex belgelendirme (sertifikasyon) süreçlerinde dünya çapında binlerce denetçi kuruluş ortaklaşa çalışmalar yürütmektedir. SEDEX Belgesi vermekle yetkili kuruluşlar, SEDEX standartlarına uygunluk için şirketleri detaylı şekilde incelemektedir. Bu belgelendirme sürecinde, Sedex danışmanlık hizmetleri, şirketlerin belge ve standardizasyon süreçlerinde, gerekli geliştirmeleri hayata geçirmelerine yardımcı olmaktadır.
SEDEX Belgesi almak amacıyla yapılacak denetimler, SMETA (Sedex Üyeleri Etik Ticaret Denetimi) adı verilen etik ticaret denetim kriterleri baz alınarak gerçekleştirilmektedir. Sedex Belgesi danışmanlığında verilen bilgiler, eğitimler ve yapılan toplantıların odak noktası da SMETA şartları olacaktır. SEDEX Belgesi almak isteyen bir şirket, yetkili kuruluşa başvurmalı ve gerekli denetimleri başarıyla tamamlamalıdır.
SEDEX Belgesi alabilmek için SMETA kriterlerine uygun şekilde, 3 ana adımdan oluşan bir denetim süreci başarıyla tamamlanmalıdır. Bu denetim sürecinin adımları;
• Öz Değerlendirme Formu Doldurulması,
• Denetim Alanı Oluşturulması,
Raporlama, maddeleriyle açıklanabilir.
SEDEX Belgesi Alma İle İlgili Denetim Süreci
SEDEX Belgesi almak için ister tedarikçi, ister satın alan taraf olsun, şirketlerin uyması gereken belli başlı kriterler vardır. Bu kriterlerin ya da ölçütlerin genel adı yukarıda bahsedilen SMETA’dır.
SMETA, dünya üzerinde en yaygın kullanıma sahip olan etik denetim formatlarından biridir. Çünkü SMETA, kurumsal sosyal sorumluluk alanında en iyi uygulamaları bir araya getirmiş bir yapıya sahiptir. SMETA konsepti (kavram, anlayış); Etik Ticaret Girişimi Temel Kodu (Ethical Trde Initiative – ETI Base Code) adı verilen evrensel kriterleri baz almaktadır. SMETA kapsamında gerçekleştirilen denetimlerde odak noktası; çalışma şartları, iş güvenliği, etik iş uygulamaları ve çevresel (ekolojik) standartlardır.
SEDEX Belgesi için temeli oluşturan SMETA, amacına uygun olarak, kendi içinde de sürekli bir gelişim içindedir. Bu sayede, günümüzün getirdiği problemlere ve ortaya çıkan gelişmelere göre güncellenmektedir. SMETA’nın en güncel versiyonu SMETA 6.1’dir. Güncellemelerde temel prensipler korunmaktadır. İnsan hakları ve geçici çalışma gibi konularda bazı güncellemeler yer almaktadır
SEDEX denetimi nasıl yapılır ?
Sedex denetimleri SMETA metodolojisi ile 3. Taraf onaylı denetim firmaları tarafından yapılır. Genelde 3 haftalık yarı haberli denetim şeklinde yapılır. Sedex Hazırlık Süreci yaklaşık 3-6 haftadır, bu süreç firmanın performansına göre değişebilir. Yapılan denetimden geçen üretici firma İngiltere´deki üye firmalar tarafından kabul edilir. Firmalar Sedex´e ortak veri tabanını kullanmak, çalışma gruplarında ve kararlarda rol almak, ve diğer Sedex üyeleriyle iletişime geçmek amacıyla katılırlar.
